สทฺธสฺส หิ, สาริปุตฺต, อริยสาวกสฺส เอตํ ปาฏิกงฺขํ ยํ อารทฺธวีริโย วิหริสฺสติ – อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทาย, ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสุฯ ยํ หิสฺส, สาริปุตฺต, วีริยํ ตทสฺส วีริยินฺทฺริยํฯ

‘‘สทฺธสฺส หิ, สาริปุตฺต, อริยสาวกสฺส อารทฺธวีริยสฺส เอตํ ปาฏิกงฺขํ ยํ สติมา ภวิสฺสติ, ปรเมน สติเนปกฺเกน สมนฺนาคโต, จิรกตมฺปิ จิรภาสิตมฺปิ สริตา อนุสฺสริตาฯ ยา หิสฺส, สาริปุตฺต, สติ ตทสฺส สตินฺทฺริยํฯ

‘‘สทฺธสฺส หิ, สาริปุตฺต, อริยสาวกสฺส อารทฺธวีริยสฺส อุปฏฺฐิตสฺสติโน เอตํ ปาฏิกงฺขํ ยํ โวสฺสคฺคารมฺมณํ กริตฺวา ลภิสฺสติ สมาธิํ, ลภิสฺสติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํฯ โย หิสฺส, สาริปุตฺต, สมาธิ ตทสฺส สมาธินฺทฺริยํฯ

‘‘สทฺธสฺส หิ, สาริปุตฺต, อริยสาวกสฺส อารทฺธวีริยสฺส อุปฏฺฐิตสฺสติโน สมาหิตจิตฺตสฺส เอตํ ปาฏิกงฺขํ ยํ เอวํ ปชานิสฺสติ – อนมตคฺโค โข สํสาโรฯ ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสํโยชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํฯ อวิชฺชาย ตฺเวว ตโมกายสฺส อเสสวิราคนิโรโธ สนฺตเมตํ ปทํ ปณีตเมตํ ปทํ, ยทิทํ – สพฺพสงฺขารสมโถ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ตณฺหากฺขโย วิราโค นิโรโธ นิพฺพานํฯ ยา หิสฺส, สาริปุตฺต, ปญฺญา ตทสฺส ปญฺญินฺทฺริยํฯ

‘‘สทฺโธ โส [ส โข โส (สี. สฺยา. กํ. ปี.)], สาริปุตฺต, อริยสาวโก เอวํ ปทหิตฺวา ปทหิตฺวา เอวํ สริตฺวา สริตฺวา เอวํ สมาทหิตฺวา สมาทหิตฺวา เอวํ ปชานิตฺวา ปชานิตฺวา เอวํ อภิสทฺทหติ – ‘อิเม โข เต ธมฺมา เย เม ปุพฺเพ สุตวา อเหสุํฯ เตนาหํ เอตรหิ กาเยน จ ผุสิตฺวา วิหรามิ, ปญฺญาย จ อติวิชฺฌ [ปฏิวิชฺฌ (ก. สี. ก.)] ปสฺสามี’ติฯ ยา หิสฺส, สาริปุตฺต, สทฺธา ตทสฺส สทฺธินฺทฺริย’’นฺติฯ ทสมํฯ

ชราวคฺโค ปญฺจโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ชรา อุณฺณาโภ พฺราหฺมโณ, สาเกโต ปุพฺพโกฏฺฐโก;

ปุพฺพาราเม จ จตฺตาริ, ปิณฺโฑโล อาปเณน จาติ [สทฺเธน เต ทสาติ (สฺยา. กํ. ก.)]ฯ

6. สูกรขตวคฺโค

1. สาลสุตฺตํ

[521] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา โกสเลสุ วิหรติ สาลาย พฺราหฺมณคาเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, เย เกจิ ติรจฺฉานคตา ปาณา, สีโห มิคราชา เตสํ อคฺคมกฺขายติ, ยทิทํ – ถาเมน ชเวน สูเรน [สูริเยน (สี. สฺยา. กํ.)]; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, เย เกจิ โพธิปกฺขิยา ธมฺมา, ปญฺญินฺทฺริยํ เตสํ อคฺคมกฺขายติ, ยทิทํ – โพธาย’’ฯ

‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, โพธิปกฺขิยา ธมฺมา? สทฺธินฺทฺริยํ, ภิกฺขเว, โพธิปกฺขิโย ธมฺโม, ตํ โพธาย สํวตฺตติ; วีริยินฺทฺริยํ โพธิปกฺขิโย ธมฺโม, ตํ โพธาย สํวตฺตติ; สตินฺทฺริยํ โพธิปกฺขิโย ธมฺโม, ตํ โพธาย สํวตฺตติ; สมาธินฺทฺริยํ โพธิปกฺขิโย ธมฺโม, ตํ โพธาย สํวตฺตติ; ปญฺญินฺทฺริยํ โพธิปกฺขิโย ธมฺโม, ตํ โพธาย สํวตฺตติฯ เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, เย เกจิ ติรจฺฉานคตา ปาณา, สีโห มิคราชา เตสํ อคฺคมกฺขายติ, ยทิทํ – ถาเมน ชเวน สูเรน; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, เย เกจิ โพธิปกฺขิยา ธมฺมา, ปญฺญินฺทฺริยํ เตสํ อคฺคมกฺขายติ, ยทิทํ – โพธายา’’ติฯ ปฐมํฯ

2. มลฺลิกสุตฺตํ

[522] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา มลฺเลสุ [มลฺลเกสุ (สี. สฺยา. กํ.), มลฺลิเกสุ (ก.)] วิหรติ อุรุเวลกปฺปํ นาม มลฺลานํ นิคโมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ยาวกีวญฺจ, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส อริยญาณํ น อุปฺปนฺนํ โหติ เนว ตาว จตุนฺนํ อินฺทฺริยานํ สณฺฐิติ โหติ, เนว ตาว จตุนฺนํ อินฺทฺริยานํ อวฏฺฐิติ โหติฯ ยโต จ โข, ภิกฺขเว, อริยสาวกสฺส อริยญาณํ อุปฺปนฺนํ โหติ, อถ จตุนฺนํ อินฺทฺริยานํ สณฺฐิติ โหติ, อถ จตุนฺนํ อินฺทฺริยานํ อวฏฺฐิติ โหติ’’ฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ยาวกีวญฺจ กูฏาคารสฺส กูฏํ น อุสฺสิตํ โหติ, เนว ตาว โคปานสีนํ สณฺฐิติ โหติ, เนว ตาว โคปานสีนํ อวฏฺฐิติ โหติฯ